Czym różni się proszek do pieczenia od sody?

Regularnie dostaję od Was pytania związane z zastępowanie proszku do pieczenia sodą oczyszczoną i odwrotnie. Już kiedyś poruszałam ten temat, ale postanowiłam do niego wrócić i poświęcić mu oddzielny wpis, gdyż problem jest wciąż aktualny i sprawia pewne kłopoty. Zatem czym różni się proszek do pieczenia od sody? Oprócz tego, że oba składniki są stosowane do wyrastania ciast i różnią się składem, to jeszcze mają odmienne właściwości i nie można stosować ich zamiennie w proporcji 1:1.

Czym różni się proszek do pieczenia od sody?

Soda używana w kuchni zawiera wodorowęglan sodu (sodę oczyszczoną), który jest też głównym składnikiem proszku do pieczenia. Zarówno soda, jak i proszek mają za zadanie spulchnić ciasto, by było wyrośnięte. Robią to jednak w inny sposób. Soda działa bardzo szybko, a proszek powoli, dzięki czemu wypieki robione na nim rzadziej pękają i są równiejsze. Nie można jednak traktować tych dwóch spulchniaczy jako substytutów w każdym przypadku, a już z całą pewnością nie powinno się używać ich jako zamienników we wspomnianej proporcji 1:1.

Soda oczyszczona

Soda oczyszczona ma odczyn zasadowy i aby zaszła reakcja chemiczna (podczas której zaczną być produkowane pęcherzyki dwutlenku węgla) potrzebny jest kwas. Dlatego też do wypieków z sodą trzeba dodawać składniki o kwaśnym odczynie np.:

• śmietanę
• maślankę
• kwaśne owoce
• sok z cytryny
• sok z pomarańczy
• masło
• kakao
• kawę
• miód lub melasę.

Przyjęło się także, że sodę dodaje się zawsze do wypieków typu „piernikowego” (patrz przepis na Piernik lub Pierniczki).

Soda oczyszczona – inne zastosowania:

Soda może być wykorzystywana jako:

• środek czyszczący do mycia zlewu – wystarczy połączyć ją z octem winnym i odrobiną wody. Pasta od razu zacznie pracować produkując bąbelki CO2.
• środek łagodzący ból po ukąszeniu owada – wystarczy zrobić pastę z sody oraz wody i nałożyć na kilka minut na miejsce po ugryzieniu.
• środek do czyszczenia rur – wystarczy nalać z czajnika wrzątek do odpływu, nasypać opakowanie sody, a następnie wlać szklankę octu winnego oraz szklankę gorącej wody. Po kwadransie rura powinna się udrożnić. Wystarczy ją tylko potem przepłukać dużą ilością wody.
• wybielająca pasta do zębów – wiele past do zębów zawiera dodatek sody, dzięki któremu lepiej usuwają osad. Jednak trzeba pamiętać, że czysta soda może uszkodzić szkliwo i nie można jej stosować regularnie jako zamiennika wybielającej pasty.
• lek przy nadkwasocie i zgadze, bo neutralizuje kwasy żołądkowe. Niektórzy cierpiący na refluks robią mikstury na bazie sody lub sody połączonej z sokiem z cytryny. Jednak jeśli cierpicie na tę przypadłość, skonsultujcie się z lekarzem i zapytajcie co o tym sądzi oraz w jakich proporcjach i ilościach zażywać takie mieszanki, by kuracja była w pełni bezpieczna.

Proszek do pieczenia

W skład proszku do pieczenia wchodzą z kolei, oprócz sody, regulatory kwasowości, które w wyższej temperaturze reagują z zasadą, dzięki czemu do wypieków z proszkiem nie trzeba dodawać kwaśnych składników. Poza tym proszek zawiera często mąkę ziemniaczaną lub skrobię kukurydzianą, które zapobiegają jego zbrylaniu. Wypieki z proszkiem zaczynają powoli rosnąć już w temperaturze ok. 160 stopni C.

Zastępowanie proszku sodą i sody proszkiem

Należy pamiętać, że o ile przyjmuje się, że 1 łyżeczkę sody możemy zastąpić 2 łyżeczkami proszku, to nie zawsze zasada „zamienności” tych produktów się sprawdzi. Najlepiej zawsze przestrzegać przepisów i postępować zgodnie z instrukcjami w nich zapisanymi. Są osoby, którym nie odpowiadają wypieki z proszkiem do pieczenia, bo źle reagują na dodatek regulatorów kwasowości w nim zawartych. Innym z kolei nie pasuje smak ciast z sodą, które mogą wydawać się gorzkie (przy użyciu niewłaściwych proporcji sody do pozostałych składników). Dużo tu zależy od kwestii indywidualnych preferencji.

Pamiętajcie jednak, że ciasto wyrośnie tylko jeśli użyjecie świeżej sody lub proszku. Oba składniki mogą stracić swoją moc jeśli będą leżały długo w wilgotnym miejscu. Przechowujcie je zatem w szczelnie zamkniętych pojemnikach.

Mam nadzieję, że przybliżyłam Wam nieco temat stosowania sody oczyszczonej i proszku do pieczenia oraz różnic między nimi.

Do przeczytania!

E.