fbpx

Madera – spacer po najpiękniejszych lewadach: 25 Fontes i Risco

5 lutego 2016

Madera lewady

Być na Maderze i nie przespacerować się choć jedną lewadą to grzech. Lewady to, jak już być może wiecie, niewielkie kanały służące do transportu wody na wyspie. Wzdłuż nich poprowadzone są ścieżki, które służą do przemieszczania się konserwatorów, którzy dbają o to, by były w dobrym stanie, a także turystów. Takich kanałów na całej wyspie jest ponad 2 tys. km i ciągle budowane są nowe. Ich głównym zadaniem jest transport wody z wilgotnej północy na bardziej suche południe. Niektóre lewady są niemal płaskie i idąc wzdłuż nich nie czuć żadnego nachylenia, inne mają średni poziom trudności, ale bywają też naprawdę trudne, na które wejście może być zamknięte przy złej pogodzie. Trasy te zawierać mogą w pakiecie strome i długie podejścia (zdarzają się takie, gdzie idzie się na czworaka), jak i głębokie przepaści. Lewada 25 Fontes i Risco, które dziś opiszę należą do szlaków o średniej trudności i raczej każdy dorosły sobie z nimi poradzi. Jedyną trudnością są schody, które pokonuje się na kilku odcinkach.

Madera – lewady informacje podstawowe:

Wycieczki na najbardziej popularne i najlepiej przygotowane do pieszych wędrówek trasy są organizowane przed biura turystyczne w Funchal i innych miejscowościach. Wówczas trasę pokonuje się w towarzystwie np. anglojęzycznego przewodnika i idzie się w niewielkiej grupie. Można oczywiście wynająć samochód i pojechać na własną rękę i mieć dzięki temu więcej czasu na niespieszne podziwianie przyrody. My wybraliśmy tę drugą opcję, gdyż wycieczki na lewady z przewodnikiem są dość kosztowne: przeważnie cena od osoby waha się od 25 do 35 EUR. To dużo jak za spacer (wynajęcie sporego samochodu z pełnym ubezpieczeniem to koszt ok. 50 EUR za dzień, a mniejszy można wypożyczyć za 40 EUR).

Bezwzględnie na wycieczkę pieszą należy zabrać zapas wody i suchy prowiant. Polecam także ubranie się na cebulkę, bo lewady często ciągną się przez zalesione i wilgotne tereny. Temperatura odczuwalna jest zupełnie inna niż nad oceanem.

Madera – lewady 25 Fontes i Risco – dojazd:

Zaraz po śniadaniu, punktualnie o 9:00 wyjechaliśmy w trasę, która prowadziła przez Przełęcz Ecumenada na krajową drogę ER228. Niestety dwa dni wcześniej nad tą częścią wyspy mocno padało i okazało się, że zaraz za punktem widokowym na przełęczy (z którego roztacza się widok na Ocean Atlantycki po dwóch stronach wyspy) droga ER110 jest zamknięta z powodu osunięć.

Madera lewada 16

Ecumenada – widok na północną stronę Madery

Madera lewady

Zamknięta droga ER110

Jedynym rozwiązanie był powrót przez ER228 nad ocean, gdzie łączy się z główną drogę południową ER101 i wybranie jednej z trzech dróg prowadzących z południa na Płaskowyż Paul da Serra. Drogi w tej części wyspy nie są idealnie oznakowane i nawet nasza mapa w smartfonie, oparta o GPS, wariowała i zamiast na drogę ER209 trafiliśmy jakimś cudem na mniejszą ER111 błądząc przy tym i tak przez kwadrans.

Podczas gdy na wybrzeżu było całkiem słonecznie i nie padało, to przy wjeżdżaniu na coraz wyższe partie Madery pogoda stawała się coraz mniej przyjazna. Do pojechaniu na płaskowyż, do jego głównej drogi ER110 (to ta sama, która w okolicach Przełęczy Ecumenda była zamknięta), okazało się, że wieje, pada nieprzyjemna mżawka, a widoczność ogranicza się do kilku metrów. Trzeba było jechać bardzo wolno, gdyż ten rejon słynie z pasących się krów, które potrafią ni stąd, ni zowąd wyjść na ulicę i tam przeżuwać jedzenie 😉

Madera lewada 18

Nie zraziło nas to jednak. Zostawiliśmy samochód na parkingu przy skrzyżowaniu dróg ER110 i ER211 i udając się za sugestiami z tablicy informacyjnej zaczęliśmy wędrówkę w dół po asfaltowej, wąskiej drodze do Rabaçal. Niestety nie mogę zamieścić mapy Google, gdyż Rabaçal nie jest na niej zaznaczony. Polecam Wam aplikację na smartphone’a – „Maps with me” – wystarczy załadować Portugalię jako cały kraj i na mapie będzie nawet zaznaczona lewada – to najlepsza mapa, jaką znalazłam.

Madera lewady

Droga ta jest zamknięta dla samochodów. Jeździ nią tylko van, który zabiera piechurów do schroniska usytuowanego na dole. Trasa liczy ok. 2,4 km i o ile z góry idzie się sprawnie, to powiem Wam szczerze, że zdecydowanie sugeruję powrót busikiem (koszt 3 EUR, a bilet w dwie strony 5 EUR), bo podejście na dłuższą metę może być bardzo męczące (pokonuje się wysokość z 1290 do 1160 m n.p.pm). Podczas zejścia w dół mgła ustępowała, a mżawka zanikała. W końcu po dotarciu do chatki w Rabaçal (jest tam toaleta i kilka stołów piknikowych) okazało się, że już zupełnie nie pada, trasa jest wilgotna, ale bezpieczna do przejścia. Zobaczcie jak wygląda na krótkim filmie:

 

Madera – lewady 25 Fontes i Risco – poziom trudności:

Chatka – schronisko jest punktem wypadowym do zwiedzania lewad. Na szlaki prowadzi stąd kilka ścieżek. Zdecydowaliśmy, że zaczniemy od trudniejszej lewady – 25 Fontes czyli 25 źródeł, a potem zrealizujemy łatwiejszy szlak – do lewady Risco, krótka jest (liczy nieco ponad 2 km w obie strony) i prowadzi po płaskim terenie do wodospadu Risco. Lewada 25 źródeł jest znacznie dłuższa i bardziej wymagająca, choć absolutnie nie jakoś nadzwyczajnie skomplikowana. Liczy 8 km w obie strony i pokonuje się na niej wysokość od 1160 m n.p.m. do 900. To mniej więcej tak jak byście weszli na piechotę na Wieżę Eiffle’a i potem z niej zeszli. Wysiłek jest spory, gdyż naturalne schody (zrobione z nierównych kamieni) są niewygodne i często trzeba robić spore susy.

Madera – lewada 25 Fontes:

Lewada 25 fontes biegnie przez, chroniony przez UNESCO, reliktowy las laurowy (wawrzynowy) – Laurassilva. Najcześciej spotykanym drzewem jest tu drzewo laurowe, które dawno temu porastało całą wyspę, jak i większość Europy.

Madera - lewady 25 Fontes i Risco - poziom trudności:

Niestety zostało wykarczowane przez portugalskich kolonizatorów, którzy z drewna laurowców budowali swoje okręty. Madera w tym miejscu przypomina Park Jurajski. Rośliny, które znamy z naszych szerokości geograficznej, przybierają tu monstrualne rozmiary. Paprocie są gigantyczne, a wrzośce są praktycznie drzewami wyższymi od człowieka. Do tego cały las pachnie. I to pachnie tak, że się nie można go nawąchać. Gdzieniegdzie pojawiają się kwiatki. Podejrzewam, że wiosną latem jest ich więcej i że wtedy kwitną pięknie konwalie, a w zasadzie wielkie drzewa konwaliowe.

Szlak rozpoczyna się serią wysokich schodków, po których się długo schodzi w dół. O ile samo schodzenie nie jest jakoś specjalnie skomplikowane, to już perspektywa, że trzeba będzie wrócić w to samo miejsce nie wydaje się tak bardzo atrakcyjna 😉 Innej drogi jednak nie ma. Trzeba iść do przodu!

Najpierw dochodzi się do poziomu lewady Risco (z 1160 na 1000 m n.p.m.), a potem schodzi się jeszcze 100 metrów do poziomu lewady 25 Fontes.

Madera lewady

Madera lewada 20

Dopiero tu zaczyna się zasadnicza część szlaku biegnąca wzdłuż lewady, czyli kanału z wodą. Lewadami woda płynie zwykle bardzo leniwie, choć są odcinki, na których przyspiesza – wszystko zależy od kąta nachylenia stoku. Kanały są wąskie, w przeważającej często odkryte, więc można obserwować w nich ładne rybki walczące z prądem.

Madera lewada 22 Madera lewada 23 Madera lewada 24 Madera lewada 25 Madera - lewady 25 Fontes i Risco - poziom trudności:

W środku szlaku najpierw trzeba zejść ok. 80 stopni by za chwilę wejść na kolejnych 70. To też odrobinę mniej miły odcinek, za to bardzo widowiskowy, bo schody prowadzą do mostku nad wodospadem (dolna część wodospadu Risco, który po kolejnych 2h obejrzymy z bliska w jego górnej części).

Madera - lewady 25 Fontes i Risco - poziom trudności:
Im dłużej idziemy tym droga nabiera rumieńców i robi się coraz bardziej ciekawa. Ścieżka z szerokiej robi się wąska, a przepaść zbliża się do niej. Wszędzie są jednak zabezpieczenia w postaci rozciągniętych linek, a jeśli nie, to można łapać się konarów wrzośców lub brzegu kanału, który na tym odcinku jest wysoki i sięga wysokości biodra.

Madera lewada 07
Czasami trzeba się wymijać z ludźmi podążającymi w przeciwnym kierunku (powrót odbywa się tą samą drogą) i wtedy trzeba się zatrzymywać przed wejściem na wąskie ścieżki zawieszone nad przepaścią i czekać aż przejdą inni. Jest przy tym dużo zabawy i można zamienić zdanie z innymi osobami na szlaku.

Madera - lewady 25 Fontes i Risco - poziom trudności:
Po łącznie około 4 kilometrach dochodzi się do skrętu i już tylko kilka stopni dzieli nas od wielkiego finału!

Madera - lewady 25 Fontes i Risco - poziom trudności:

W końcu dochodzimy do bajkowego miejsca na wysokości 900 m n.p.m., zwanego 25 źródeł (25 Fontes – Vinte e Cinco Fontes), gdzie woda spada ze zbocza wieloma kaskadami. To miejsce zapiera dech w piersiach. Jest spektakularne! Na zdjęciach wygląda na piękne, ale rzeczywistość bije na głowę wyobrażenia.

Madera lewada 28 Madera lewada 29

Woda szumi dookoła, wszak nie na darmo nazwa wskazuje, iż jest tu 25 źródeł (w rzeczywistości jest ich znacznie więcej, ale jakoś przyjęła się liczba 25). Woda wypływa tajemniczo z góry, ze skalnej półki. Wygląda to trochę tak, jakby leciała wprost z nieba. Niewiarygodne miejsce! Po dużych kamieniach można przejść bliżej źródeł, w stronę małego jeziorka, w którym przy lepszej pogodzie = cieplejszej wodzie, można się kąpać.

Madera - lewady 25 Fontes i Risco - poziom trudności:

Madera – lewada Risco:

Wraca się tą samą trasą przez ok. 3 km. Dochodzi się do drogowskazu i z głównej drogi skręcamy w lewo – na schody, które prowadzą zarówno do lewady Risco, jak i w kierunku schroniska, z którego wyruszyliśmy. Podejście jest długie i dość trudne, bo schody zdają się nie mieć końca. Po wspięciu się 160 metrów w górę ruszamy już zupełnie płaską i szeroką trasą w kierunku wodospadu.

Madera lewada 32

Idziemy tak ok. 1,2 km i dochodzimy do punktu widokowego tuż przy wodospadzie.
Trasa wzdłuż lewady Risco jest szeroką, lekko krętą dróżką. Po prawej stronie cały czas towarzyszy nam niespiesznie płynąca woda w kanale oraz niezliczone małe wodospady i kanały biegnące stromo po skale i wpadające do lewady Risco.

Madera lewada 08 Madera lewady

Przejście odcinka spod 25 Fontes pod wodospad zajmuje nieco ponad 1 godzinę, ale idzie się szybko (z wyjątkiem długiego podejścia po schodach).

Wodospad Risco jest ogromny, ma ponad 100 metrów! Powstaje z deszczu, który pada na Płaskowyż Paul da Serra. Woda przesącza przez porowate, wulkaniczne skały, wydostaje się tutaj i daje początek lewadzie.

Madera lewada 33 Madera lewada 11 Madera lewada 12 Madera lewady

Spod wodospadu wracamy tą samą trasą (innej zresztą nie ma) i po ok. 1,4 km dochodzimy do kolejnych schodów, które jednak nie są już tak straszne jak poprzednie. Podejście jest znacznie krótsze i prowadzi wprost do schroniska Rabaçal. Tu czekamy kilka minut na jedyny słuszny środek transportu – vana kursującego na parking i z powrotem. Płacimy 3 Euro i przez 10 minut 9-osobowym autem mozolnie wspinamy się z powrotem na parking przy drodze ER 101.

Madera – lewady 25 Fontes i Risco – ile przeznaczyć czasu?

Trasa od parkingu do wodospadu zajęła nam 1h 40 minut. Postój przy 24 źródłach ok. 20 minut. Następnie 1 h szliśmy do wodospadu Risco. Powrót do schroniska Rabaçal zajął nam 30 minut. W sumie całą trasę pokonaliśmy na spokojnie w ok. 4 h. Warto jednak pamiętać by nie wyruszać na ten szlak po godzinie 15, bo może zabraknąć czasu. Największe tłumy są ponoć z samego rana, a w porze obiadowej już jest luźniej. Do czasu spaceru trzeba doliczyć min. 1 h drogi z Funchal oraz kolejną na powrót. Najlepiej mieć więcej czasu, bo nigdy nie wiadomo która droga zostanie zamknięta i trzeba będzie jechać dookoła, a taka podróż zajmie nam dwa razy więcej czasu.

Jeśli będziecie na Maderze koniecznie przejdźcie się na spacer lewadami 25 Fontes i Risco. To niesamowite i zapierające widoki miejsca.

Do przeczytania!

E.



Jak oceniasz ten wpis?

Kliknij gwiazdkę, aby ocenić!

Średnia ocena 3.9 / 5. Liczba głosów: 9

Jak dotąd brak głosów! Bądź pierwszą osobą, która oceni ten post.

Podobne wpisy

Komentarze

15 odpowiedzi na “Madera – spacer po najpiękniejszych lewadach: 25 Fontes i Risco”

  1. Karol Łabieniec pisze:

    Witam. My tj. 6 osobowa rodzinką wybieramy się 22go stycznia na Maderę . Z wielką przyjemnością czytam Pani opisy miejsc, które chcemy zobaczyć. Proszę o podpowiedź ,gdzie na Pani blogu znajdę jeszcze informacje o tej wyspie ?

  2. kingowi pisze:

    Właśnie oglądam teraz rożne wpisy o maderze, po tym jak zaigrali tam turyści. Wydaje się tam bardzo spokojnie i bezpiecznie niemal na każdej publikacji. Samemu miałem w planach też tam się wybrać ale dopiero w przyszłym roku.

  3. Ola pisze:

    Czy orientuje się Pani czy jest jakiś autobus dowożący turystów do Lewad 25 Fontes z Funchal?

    • Madame Edith pisze:

      Niestety nie mam pojęcia. Wydaje mi się, że nie ma, bo wszyscy przyjeżdżali własnymi samochodami, a autobus był tylko w dół i w górę.

  4. Paweł pisze:

    Cześć.
    Dziękuję za super opis.
    Czy sądzisz ,że na lewadę 25 zł i wodospad ,oraz na lewadę Rabacal można podjechać wypozyczonym autem i wrócić nim do hotelu bez przeszkód?
    Pozdrawiam
    Paweł

    • Madame Edith pisze:

      Oczywiście! My tak właśnie zrobiliśmy 🙂 Na początku, koło szlabanu jest duży parking. My go nie mogliśmy znaleźć bo była bardzo gęsta mgła (na płaskowyżu często się zdarza), ale jak zeszliśmy w dół, to się przejaśniło. Udanej wycieczki!

  5. Gregy Ro pisze:

    Bardzo się cieszę, że znalazłem Twoją Maderę w necie. Sami wybieramy się tam w czerwcu 2017 i już dziś zaczynamy zbierać informacje gdzie iść i co zobaczyć. Lewady już są w naszym planie :-).

  6. Madzix pisze:

    Cudnie to wygląda 🙂 wyjeżdżamy za dwa dni 😀 i tu pytanko jak oceniasz możliwość pokonanie tego szlaku z dziećmi (jedno 5lat , drugie 1rok w nosidełku)? Dużo czytam o tych levadach, stopniu trudności itp ale nie ma takiej czysto praktycznej informacji „z trasy” czy jest to możliwe z dzieciakami? Głównie chodzi mi o strome zbocza, urwiska, warunki na trasie, ogólnie bezpieczeństwo… Dzięki, będę wdzięczna za ocenę 😉 ps. dodam, że nie jestem przewrażliwioną mamuśką 😉 raczej czasem, aż za bardzo w stronę „damy radę”, ale jednak bezpieczeństwo maluchów ponad wszystko, więc trzeba mierzyć siły…na możliwości 😀

    • Madame Edith pisze:

      Madzix,
      trasa jest niemal prosta na 90% szlaku. Problem może stanowić pokonanie wielu stopni, bo najpierw trzeba zejść do lewady Risco, a potem wiele stopni w dół do lewady 25 Fontes. O ile schodzić jest w miarę prosto (schody bywają jednak nieregularne), to wchodzenie jest bardzo ciężkie. Jeśli tylko dacie radę pokonać trasę z dzieckiem w nosidełku, to i Wasz 5-latek sobie pewnie poradzi. Najwyżej zrobicie więcej przystanków lub zaliczycie samą Risco 🙂 Ta trasa to nic strasznego, najgorsze są zdecydowanie schody, a najtrudniejszy odcinek to łącznik z lewady 25 Fontes do Ricso.

      Udanego wjazdu!
      E.

  7. magrest pisze:

    Byłam tam 1,5 roku temu – w sierpniu 2014 i woda w jeziorku przy 25 źródłach jest lodowata. Nikt nie odważył się wtedy kąpać, a dodatkowo to chyba nie jest wskazane. Wg legendy, kto zanurkuje w jeziorku, ten nie wypłynie na wierzch 🙂 Podobno kilka lat temu jakiś anglik spróbował i legenda się sprawdziła 😉

    • Madame Edith pisze:

      Magrest,
      Chyba korzystałyśmy z tego samego przewodnika i też o tym czytałam. Niestety okazało się, że to raczej tylko fantazja autora. Ludzie tam się kąpielisko i nurkują – nawet na oficjalnej stronie Madery jest o tym mowa i nie ma jakichkolwiek ostrzeżeń czy przeciwskazań 😉

      Serdecznie pozdrawiam
      E.

  8. ola pisze:

    przepiękna trasa,zachwycająca natura! nabrałam jeszcze wiekszej ochoty na Maderę dzięki Tobie,Edytko!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Tutaj możesz dodać zdjęcie do komentarza

Madera – spacer po najpiękniejszych lewadach: 25 Fontes i Risco


Być na Maderze i nie przespacerować się choć jedną lewadą to grzech. Lewady to, jak już być może wiecie, niewielkie kanały służące do transportu [...]
@MadameEdith on Instagram